Praktyczny i zdrowy ogród zimowy

Zimą prawdziwe ogrody stają się bezużyteczne. Zapadają w zimowy sen, pozwalając jedynie wydeptywać coraz to nowe ścieżki zmarzniętym gospodarzom. W mroźne dni, życie domowników przenosi się do domu, przed przytulne kominki i pod ciepłe pledy. Ci, którzy nie chcą rozstawać się z zielenią ogrodu na tek kilka chłodnych miesięcy, postanawiają czasem zabrać ogród pod swój dach. Przeszklony pawilon z bujną i zawsze zieloną roślinnością staje się miniaturką prawdziwego ogrodu, namiastką roślinnej oazy. Dla nas glazurników ogród zimowy to specyficzne miejsce pracy - rodzaj obudowanego tarasu, na którym panują warunki charakterystyczne dla wnętrz.                                         

Ogrody zimowe mają mnóstwo zalet. Potrafią w atrakcyjny sposób zmienić architekturę budynku, poprawiają natlenienie domu, stabilizują wilgotność pomieszczeń. Pozwalają wpuścić pod dach mnóstwo zdrowego światła, poprawiają bilans cieplny budynku a przede wszystkim stanowią wspaniałe miejsce do relaksu wśród bujnej zieleni.

Prawidłowo zaprojektowany i wykonany ogród zimowy pełni rolę pomieszczenia gromadzącego ciepło dla całego domu, może więc znacznie obniżyć zużycie energii. Warto więc mieć na uwadze przyszłe oszczędności już na etapie wyboru materiałów i do jego budowy użyć wysokiej jakości szkła oraz specjalnych profili aluminiowych z podwójną izolacją termiczną. Konstrukcję ogrodu zimowego mogą także stanowić przeszklone profile konstrukcyjne z drewna, PVC albo stali.

Budowa zimowego ogrodu nie jest obciążona ogromem formalności. Zgodnie z aktualnie obowiązującym prawem budowlanym (Art. 29 pkt 2 ustawy z dnia 7 lipca 1994 r. Prawo budowlane, tekst jedn.: Dz. U. z 2006 r. Nr 156, poz. 1118, z późn. zm.) nie wymaga ona pozwolenie na budowę, jeżeli powierzchnia każdego pojedynczego ogrodu zimowego nie przekracza 25 metrów2, a łączna powierzchnia takich obiektów na działce nie przekracza 500 metrów2.

Przyjmując zlecenie na budowę ogrodu zimowego możemy zetknąć się z dwiema sytuacjami. W pierwszej będziemy wykonywać oranżerię na etapie budowy nowego domu, zgodnie z założeniami projektanta. W drugiej - dobudowywać ogród zimowy do istniejącego budynku z wykorzystaniem już istniejącego tarasu. W przypadku numer dwa musimy wiec brać pod uwagę ograniczenia wynikające z zastanego rozmiaru i kształtu tarasu, oraz nośności podłoża.

W przypadku budowy nowego tarasu pod zabudowę zimowym ogrodem, prace wyglądają identycznie jak w przypadku pozostałych części budynku. Po wytyczeniu zarysu ogrodu zimowego wykonujemy wykop pod fundament. Powinien on sięgać poniżej poziomu przemarzania gruntu, czyli – w zależności od strefy klimatycznej – na głębokość od 80 do 120 cm. Następnie wykonujemy warstwę chudego betonu o grubości 10 cm. Na tą warstwę aplikuje się hydroizolację poziomą – na podłoże nanosimy grunt bitumiczny Ceresit BT 26 a po jego wyschnięciu przyklejamy membranę izolacyjną Ceresit BT 18. Następnie wykonujemy ławy fundamentowe, a na nich, analogicznie jak na warstwie chudego betonu, wykonujemy hydroizolację poziomą. Kiedy mamy już ściany fundamentowe, przystępujemy do zrobienia izolacji pionowej. Sprawdzi się tu wysokoelastyczna, niezawierająca bitumu masa izolacyjna Ceresit CP 1. Szczególną uwagę należy zwrócić na to, by narożniki zewnętrzne były sfazowane a narożniki wewnętrzne wyoblone – umożliwi nam to zaaplikowanie materiału o tej samej grubości na całej powierzchni ścian fundamentowych. Wewnątrz fundamentu wykonujemy warstwę odsączająca z zagęszczanego piasku o grubości 10 cm. Następnym etapem prac jest warstwa podbudowy grubości 10 cm, na której wykonujemy hydroizolację poziomą z masy izolacyjnej Ceresit CP 1. Następnie układamy warstwę termoizolacji z polistyrenu ekstradowanego grubości 10 cm. Na niej rozkładamy folię budowlaną lub geowłókninę i wykonujemy warstwę jastrychu pływającego o grubości minimum 4,5 cm z masy posadzkowej Ceresit CN 87. Przy ścianie należy wcześniej zastosować dylatacje obwodową, wykorzystując do tego taśmę brzegową.

Teraz możemy przystąpić do wykonania posadzki. Całość gruntujemy preparatem Ceresit CT 17. Układanie płytek ceramicznych możemy rozpocząć po 2- 4 godzinach od zakończenia gruntowania. W przydomowej oranżerii najlepiej sprawdzą się płytki gresowe. Są one bardzo twarde, charakteryzują się wysoką wytrzymałością na zginanie, oraz odpornością na ścieranie. Ze względu na bardzo małą nasiąkliwość płytek gresowych ( < 3% według PN-EN 14411:2005) do ich mocowania należy stosować zaprawy o zwiększonej przyczepności. W przypadku, kiedy układamy je na powierzchniach poziomych, najlepiej jest stosować tzw. metodę kombinowaną (nakładając zaprawę pacą zębatą na podłoże i dodatkowo cienką warstwą na spodnią stronę płytki) lub stosując kleje o konsystencji półciekłej (tutaj jednak musi być równe podłoże – wówczas po lekkim dociśnięciu uzyskujemy 100% rozpływ kleju pod płytką). Dekoracyjnym i wytrzymałym materiałem podłogowym do oranżerii są także płytki z kamienia.

Do klejenia płytek gresowych możemy zastosować zaprawę klejącą Ceresit CM 12 "Elastic Gres". Jeżeli zależy nam na czasie warto skorzystać z zalet szybkotwardniejącej zaprawy do gresu CM 29 – umożliwi nam ona skrócenie czasu spoinowania z 24 godzin (jak to jest np. w przypadku Ceresit CM 12"Elastic Gres") do 3 godzin. Do klejenia okładzin kamiennych możemy użyć elastycznej zaprawy do marmuru i mozaiki CM 15 „Marble&Mosaic”.

Jeżeli mamy do czynienia z płytkami wielkoformatowymi zaleca się stosować wysokoelastyczną zaprawę klejącą Ceresit CM 22. Po stwardnieniu zaprawy (każdy klej ma inny czas spoinowania) możemy przystąpić do spoinowania. Idealne są tu fugi Ceresit: wąska - CE 40 Aquastatic lub CE 43 Grand’Elit, które wzmocnione są formułą MicroProtect zapobiegającą powstawaniu grzybów i pleśni. Połączenie posadzki ze ścianą należy wypełnić uszczelniaczem poliuretanowym Ceresit CS 29.

Drugi przypadek stanowi dobudowanie ogrodu zimowego do istniejącego budynku z wykorzystaniem już istniejącego tarasu (w tym przypadku jesteśmy ograniczeni, co do rozmiaru i kształtu oraz co do nośności podłoża). Musimy pamiętać, że konstrukcja profili, wypełniające ją szyby zespolone plus ewentualny ciężar obciążeń zmiennych jak chociażby opady śniegu lub ssanie, parcie wiatru mogą spowodować pęknięcia konstrukcji, jeżeli nie będzie miała ona wystarczającej nośności. Jeśli nie ma takiego zagrożenia, do montażu konstrukcji do podłoża możemy zastosować kotwę chemiczną Pattex CF 900.

Od żwiru do płytek ceramicznych

Nawierzchnie w ogrodzie zimowym mają do spełnienia podwójną funkcję: z jednej strony powinny stworzyć miłe warunki do mieszkania, a z drugiej są ważne dla zdrowego klimatu i zatrzymywania ciepła.

W planowaniu podziału powierzchni ogrodu zimowego rozróżniamy strefy przeznaczone dla roślin, dróżki do chodzenia i miejsca do siedzenia. Na powierzchnię przeznaczoną dla roślin nie powinniśmy wchodzić; możemy z niej korzystać jedynie w celu przeprowadzenia zabiegów pielęgnacyjnych. Musimy zdawać sobie sprawę, że ziemia jest dobrym rezerwuarem energii cieplnej. Jej zdolność zatrzymywania ciepła zależy od poziomu wilgotności i doboru uprawianych roślin. Wybierając nawierzchnię na dróżki i w miejscach do siedzenia trzeba zwracać uwagę, aby była ona łatwa w pielęgnacji i miała dużą zdolność zatrzymywania ciepła.

Najtańszą nawierzchnią, która można stosować w krytych ogrodach jest żwir. Powoduje on jednak pylenie i stosunkowo niewygodnie się po nim chodzi. Dróżki i miejsca do siedzenia w ogrodzie zimowym wyłożone drewnem mają wiele uroku, ale samo drewno do tanich materiałów nie należy. Musi być także od czasu do czasu poddawane konserwacji. Piękne i funkcjonalne są wykładziny z normalnych cegieł na podsypce z piasku. Można z nich układać interesujące desenie. Cegły mają własności higroskopijne, a więc wchłaniają wilgoć i automatycznie ją oddają. Odpowiednim materiałem są także płyty z ciemnego kamienia. Im wyższy mają ciężar właściwy i ciemniejszą barwę, tym więcej energii mogą zatrzymać. Bardzo jasne albo białe wykładziny podłogowe są wprawdzie przepiękne, ale kompletnie nie nadają się do zatrzymywania ciepła, ta ich wada może co prawda być zaletą w bardzo małych ogrodach zimowych, mających skłonność do przegrzewania się. W większych ogrodach lepiej jest korzystać z innych okładzin podłogowych.

Dlaczego gres?

Gres, podobnie jak inne płytki produkowany jest z przetworzonych minerałów. Wzbogacone kaolinem, kwarcem i skaleniami glinki, czynią go materiałem o niezwykle zwartej strukturze, zamkniętych porach i małej chropowatości powierzchni, przypominającym właściwościami skały magmowe. Dlatego płytki gresowe postrzegane są jako materiał wyjątkowo wytrzymały, odporny na obciążenia, wahania temperatury i oddziaływanie substancji chemicznych. Najbardziej praktyczną cechą gresu jest jego bliska zeru nasiąkliwość. Z powodzeniem można go więc stosować na schodach lub podłogach w ruchliwych, narażonych na duże obciążenia miejscach użyteczności publicznej, a także na tarasach i balkonach. Nie można także odmówić gresowi niepowtarzalnych walorów dekoracyjnych. Istnieją tysiące możliwości barwienia go, nadawania deseniu i faktury, dzięki czemu może imitować inne materiały używane do prac wykończeniowych z marmurem i kamieniem włącznie. Zwarta struktura gresów sprawia jednak, że jego zastosowanie wymaga użycia specjalnych zapraw klejących. Materiał ten powinien więc być mocowany na zaprawy o odpowiednio zwiększonej elastyczności.

A jeśli drewno lub cegła?

Nawierzchnie drewniane układa się na konstrukcji z belek drewnianych. Belki konstrukcji podkładowej rozmieszczamy w rozstawie około 60 cm, a do nich mocujemy deski cynkowanymi wkrętami. Dodatkowo konieczne jest zabezpieczenie konstrukcji podkładowej przed wilgocią przez ułożenie pod nią folii lub też papy dachowej. Deski drewnianej nawierzchni zaleca się łączyć na styk, pióro i wpust lub sklejać.

Cegły i płyty z naturalnego kamienia układa się bezpośrednio na podsypce z piasku. W tym celu ubijamy ziemię, pokrywamy ją gładką warstwą piasku i układamy na niej luźno cegły lub kamienie. Potrzebne są do tego co prawda umiejętności praktyczne. Brzegi dróżek odgraniczamy warstwą zaprawy. Cieńsze płytki kamienne i ceramiczne muszą być zawsze układane na zaprawie.